Schijnzelfstandige, wat is dat?
Karine De Hondt • 1 juni 2023
Waar moet je op letten als zelfstandige?
Waarover gaat het?
Schijnzelfstandigheid verwijst naar de situatie waarin een persoon formeel als zelfstandige werkt, maar in werkelijkheid in een afhankelijke positie verkeert, vergelijkbaar met een werknemer. In België zijn er bepaalde criteria die worden gebruikt om schijnzelfstandigheid te beoordelen, zoals het gezag van de opdrachtgever, het al dan niet hebben van een eigen klantenbestand en het feit of er sprake is van een langdurige en exclusieve samenwerking.
De Belgische wetgeving heeft maatregelen genomen om schijnzelfstandigheid aan te pakken. De belangrijkste wetgeving is de wet van 27 december 2006 betreffende de toepassing van de sociale zekerheidsregelingen op de zelfstandigen. Deze wet bevat bepalingen die beoordelingscriteria en sancties vaststellen voor schijnzelfstandigheid.
Het sociaal statuut van de zelfstandige is anders dan dat van een werknemer. Zelfstandigen zijn verplicht om sociale bijdragen te betalen voor sociale zekerheidsbescherming, zoals ziekteverzekering en pensioenregelingen. Bij schijnzelfstandigheid kan het zijn dat de persoon ten onrechte als zelfstandige wordt beschouwd, waardoor er sprake is van ontduiking van sociale bijdragen en andere beschermingsmechanismen.
Wat kan je doen om niet als schijnzelfstandige te worden aanzien?
Om te voorkomen dat je als schijnzelfstandige wordt beschouwd, is het belangrijk om de volgende aspecten in acht te nemen:
- Onafhankelijkheid: Zorg ervoor dat je als zelfstandige een zekere mate van autonomie en vrijheid hebt bij het uitvoeren van je werk. Vermijd situaties waarin je onder directe controle en gezag staat van een opdrachtgever, zoals werktijden, locatie en uitvoeringsmethoden.
- Meerdere opdrachtgevers: Werk voor verschillende opdrachtgevers en vermijd langdurige en exclusieve samenwerkingen. Het hebben van meerdere opdrachtgevers toont aan dat je als zelfstandige actief bent op de markt en niet afhankelijk bent van één enkele opdrachtgever.
- Ondernemersrisico: Draag financieel en operationeel risico als zelfstandige. Investeer in je eigen bedrijfsmiddelen, draag de verantwoordelijkheid voor eventuele verliezen en maak winst of verlies op basis van je eigen ondernemingsactiviteiten.
- Klantenbestand: Bouw en onderhoud een eigen klantenbestand als zelfstandige. Het hebben van een eigen klantenbestand toont aan dat je zelf verantwoordelijk bent voor het aantrekken van nieuwe opdrachten en het genereren van inkomsten.
- Contractuele afspraken: Zorg voor duidelijke en schriftelijke contracten met je opdrachtgevers. Deze contracten moeten de zelfstandige aard van de relatie benadrukken en de rechten en verplichtingen van beide partijen vastleggen.
Het is belangrijk om op te merken dat schijnzelfstandigheid een complex en juridisch gevoelig onderwerp is. De beoordeling van schijnzelfstandigheid gebeurt op basis van de specifieke omstandigheden van elk geval.
Als je vermoedt dat er sprake is van schijnzelfstandigheid, is het raadzaam om advies in te winnen bij een juridisch expert of een sociaal verzekeringsfonds.
De regering heeft dit jaar een stempel gedrukt op Pasen. Het zogenaamde paasakkoord draait namelijk niet enkel om het pensioenstelsel, er zitten ook nog wat andere dingen in, zoals (alweer) het thema auto. Vanaf 01.01.2026 zouden hybrides met een CO2-uitstoot tot 50 g/km voor 100% aftrekbaar zijn en tot 75% aftrekbaar als de uitstoot maximaal 75 g/km bedraagt. Dat zou gelden voor alle hybrides aangeschaft of besteld sinds 01.07.2023. Vanaf 2027 zou het aftrekbaar percentage naar 95% gaan, tenzij je auto nog besteld is in de periode 01.07.2023 – 31.12.2026. Dan blijft het tarief 100% (of 75%) voor de hele (overige) gebruiksduur. Oudere hybride = oude regels (besteld voor 01.07.2023 en na 2017). Aftrekpercentage is dan 120% - (0,5 x coëfficiënt type brandstof x aantal gram CO2). De coëfficiënten: voor diesel = 1; voor benzine/LPG = 0,95; voor CNG 12 pk = 0,90. Deze regel blijft gelden zolang de auto in bezit is, dus geen verlaging vanaf 01.01.2026. Daarnaast bedraagt de minimum aftrekbaarheid 50% en maximum 100%, tenzij de CO2- uitstoot 200 gram/km of meer bedraagt, dan geldt max. 40% aftrekbaar. Even opfrissen wat de huidige regels zijn… Voor hybrides besteld sinds 01.07.2023 is de fiscale aftrek voor auto’s met verbrandingsmotor begrensd tot 75% in 2025, 50% in 2026 en 25% in 2027. Vanaf 2028 helemaal niet meer aftrekbaar. Dat zou dus veranderen. Ik schrijf ‘zou’, want het is nog even wachten tot de publicatie in het Belgisch Staatsblad om zeker te zijn.
Een onderneming met een jaarlijkse omzet die de € 25.000,- niet overschrijdt, is een kleine onderneming. Zo’n onderneming kan desgewenst ‘genieten’ van een btw-vrijstelling. Waarom schrijf ik ‘genieten’? Omdat die regeling een aantal kostenbesparende voordelen heeft, zoals geen periodieke btw-aangiften indienen. Je onderneming moet dan geen btw aanrekenen aan klanten, maar mag omgekeerd natuurlijk ook geen btw voor aankopen aftrekken. Tot eind 2024 kon je de overstap naar deze vrijstelling enkel op 1 januari en 1 juli aanvragen. Sinds 2025 hoef je niet meer te beslissen aan het begin van het jaar of een half jaar wachten om te kunnen overstappen. Voortaan kan je dat in ieder kwartaal van het jaar volgend op het kalenderjaar waarin de omzet van € 25.000,- niet overschreden werd. De kennisgeving van de overstap moet wel uiterlijk een halve maand voor het nieuwe kwartaal (dus op 15 maart, 15 juni, 15 september of 15 december) gedaan worden. Je doet de kennisgeving via MyMinfin, toespassing e604. #boekhouding #kleineonderneming #btw #btwvrijstelling #accountant #MyMinfin #FinaSense
Stroom is niet goedkoop, dat is geen nieuws, dus een tegemoetkoming van de werkgever is altijd welkom. Alleen bleek dat voor de fiscus een ingewikkeld verhaal. Vroeger moest een werkgever de reële laadkosten aantonen, wat natuurlijk vaak voor hoofdpijn zorgde. Vanaf 1 april 2025 wordt het beduidend eenvoudiger en mag je werkgever in Vlaanderen tot 31,94 eurocent per kWh vergoeden. In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 35,84 en in Wallonië 36,17. (De fiscus spreekt van een addendum om op een simpele manier telkens weer aanpassingen te kunnen maken, maar daar is voorlopig nog geen spoor van te vinden.) Sommige bedrijven hanteren een eigen systeem of hebben zelf een bedrag bepaald, het is echter wel belangrijk om niet hoger te gaan dan het bovengenoemde bedrag om geen problemen te krijgen met de FOD Financiën of de RSZ. Is dat wel het geval, dan riskeer je een herkwalificatie als loon en moeten daar belastingen en sociale bijdragen op betaald worden.